اگر چه کاغذهاي صنعتي موجود در بازار بر اساس متدها و اصول ثابتي توليد مي شوند؛ با اين حال، کاغذهاي ماشيني انواع مختلفي دارند که موجب شده است تا به انتخابي مناسب جهت کاربردهاي مختلف تبديل شوند. در اين مطلب از چاپ سانترال به معرفي انواع کاغذ پرداخته ايم تا با شناخت کامل هر يک از انواع اين محصول، از نمونه متناسب با کاربرد خود در سفارشات چاپی خود استفاده نماييد.
پيش از اين که به سراغ معرفي انواع کاغذ برويم، لازم است با برخي اصطلاحات رايج در صنعت چاپ، آشنايي اوليه داشته باشيم. مفاهيمي از قبيل گرماژ کاغذ، پوشش سلفون، پوشش لمينت و … از جمله مواردي هستند که بهتر است پيش از مطالعه اين مقاله با آن ها آشنا باشيد.
گرماژ يکي از اصلي ترين معيارها براي معرفي انواع کاغذ مي باشد که سطح کيفي و ضخامت آن را تعيين مي کند. در واقع اين معيار، برابر است با نسبت وزن کاغذ ( گرم ) به مساحت يک متر مربع از سطح آن. به اين ترتيب هرچه يک کاغذ گرماژ بالاتري داشته باشد، ضخامت آن نيز بيشتر بوده و به طبع آن کيفيت، قيمت، مقاومت و استحکام آن نيز افزايش خواهد يافت. به عنوان مثال وقتي مي گوييم «پرينت روی کاغذ تحرير 80 گرم» به اين معناست که هر يک متر مربع از کاغذ مصرفي ما، وزني معادل 80 گرم دارد.
به فرايند کشيده شدن يک لايه روکش روي هر سطحي، لمينت گفته مي شود. در صنعت چاپ، سلفون و لمينت دو نوع پوشش براي کاغذ هستند که در دو نوع مات و براق مورد استفاده قرار مي گيرند. اين روکش ها با کشيده شدن يک لايه نازک نايلوني روي سطح کاغذ ايجاد شده و مقاومت و استحکام محصول چاپي را در برابر رطوبت، گرما، پاره شدن، چروکيدگي و … افزايش مي دهند. علاوه بر اين، استفاده از اين روکش ها جلوه زيبايي به محصول چاپي شما مي بخشند.
تفاوت لمينت و سلفون
هر دو نوع روکش لمينت و سلفون از لايه هاي نايلوني براي پوشش سطح کاغذي استفاده مي کنند؛ با اين تفاوت که روکش لمينت ضخيم تر از سلفون مي باشد. همين نکته موجب شد است تا سلفون جنبه ي زيبايي و ظرافت بيشتري داشته باشد و از تا شدن و چروکيدگي محصول چاپي جلوگيري نمايد. در عوض، لمينت استحکام و مقاومت بيشتري داشته و علاوه بر بخشيدن خاصيت ضدآب به محصول چاپي، از آن در برابر آسيب هاي ناشي از شرايط مختلف محيطي نيز محافظت مي نمايد.
پيش تر هم گفتيم که فرايند توليد کاغذها طبق يک سري اصول و قواعد ثابت انجام شده و تنها در برخي مراحل ساخت با يکديگر متفاوت هستند. وجود اين تفاوت ها باعث ايجاد تمايز در ويژگي هاي هر يک شده و انواع کاغذ را با يکديگر متفاوت نموده است. به عنوان مثال، در برخي از کارخانجات کاغذ سازي از خمير شيميايي و برخي ديگر از خميرهاي مکانيکي استفاده مي شود. همين نکته موجب اختلاف قيمت و کيفيت کاغذهاي مختلف شده و اعتبار کارخانجات کاغذسازي را تعيين مي کند. برخي از کارخانجات کاغذسازي ممکن است تنها در توليد يک نوع کاغذ، به عنوان مثال کاغذ گلاسه يا تحرير، مهارت داشته باشند؛ در حالي که کارخانه ديگري با استفاده از مواد خام متفاوت بتواند ساير انواع کاغذ را با کيفيت بسيار بالا توليد نمايد.
به طور کلي کاغذها به دو دسته ماشيني و دست ساز تقسيم مي شوند؛ کاغذهاي ماشيني توسط ماشين آلات صنعتي و در کارخانجات کاغذسازي توليد مي شوند. ابعاد اين کاغذها استاندارد بوده و قيمت و گرماژ مشخصي دارند. در طرف ديگر، کاغذهاي دست ساز با بسته بندي هاي جداگانه قرار دارند. اين کاغذها اغلب در ابعاد استاندارد توليد نشده و کمي خطا در توليد آن ها وجود دارد.
همان طور که از نام اين کاغذ پيداست، اصلي ترين کاربرد آن در نگارش و چاپ مي باشد. همچنين در سطح بين المللي از اين کاغذ با عنوان Writing and printing paper نيز ياد مي شود که کاربرد آن را تاييد مي کند. اين کاغذ که در واقع همان کاغذي است که به طور روزمره توسط افراد مختلف مورد استفاده قرار مي گيرد، در دو نوع اندود شده يا coated و اندود نشده يا uncoated توليد مي شود؛ کاغذهاي تحرير موجود در ايران از نوع uncoated مي باشد. کاغذ تحرير امکان چاپ دو رو را فراهم نموده و جوهر به کار رفته در آن به سمت ديگر نفوذ نمي کند. به همين علت براي صفحات داخلي در چاپ کتاب ديجيتال اغلب از کاغذ تحرير استفاده مي شود.
مقاومت بالا، رنگ روشن، قابليت نگهداري در دراز مدت و تنوع بالاي گرماژ کاغذ تحرير از جمله اصلي ترين ويژگي ها و مزاياي کاغذ تحرير به شمار مي رود. اين کاغذ اغلب در ابعاد 100 × 70 و 60 × 90 و با گرماژ 50، 55، 60، 65، 70، 75، 80، 100 و 120توليد مي شود.
همچنين بسته به نوع خمير به کار رفته در ساخت آن، مي تواند سفيد و يا کرم رنگ باشد. کاغذهاي تحرير رنگي نيز در ابتدا سفيد رنگ بوده و پس از تکميل فرايند توسط آهار دهنده ها، رنگ آميزي و يا آهار دهي شده اند. کاغذهاي ظريف تر به طور مستقيم رنگ آميزي شده و يا پس از پوشش دهي اوليه توسط آهار دهنده ها، پوشش اصلي روي آن ها قرار مي گيرد. کاغذهاي هنري در واقع همين کاغذهاي تحرير هستند که تا سه بار پوشش دهي شده اند.
کاغذ گلاسه يا همان Coated paper نوعي کاغذ مقاوم با ظاهري صيقلي و يکدست مي باشد که يک لايه نيمه براق، ترکيبي از نشاسته و پلاستيک، سطح آن را پوشش داده است. نشاسته به کار رفته در روکش کاغذ گلاسه به جذب بهتر جوهر کمک نموده و چاپي يکنواخت به شما ارائه مي دهد.
از طرف ديگر، پلاستيک به آن خاصيت ضدآب بخشيده و مقاومت آن را در برابر شرايط مختلف محيطي افزايش داده است. وجود اين لايه به جذب بهتر جوهر کمک نموده و کيفيت پرينت کاغذ گلاسه را به طور چشمگيري افزايش داده است. اين کاغذ پس از توليد تحت عمليات گلاسه شدن قرار گرفته و با اين لايه پوشيده مي شود؛ به همين علت از کيفيت بسيار بالايي برخوردار بوده و گرماژ بيشتري در مقايسه با اغلب کاغذها دارد. مجموعه اين دلايل موجب شده است تا کاغذ گلاسه به بهترين نوع کاغذ تبديل شود. بيشترين کاربرد کاغذهاي گلاسه مات و براق در چاپ بروشور، کاتالوگ و کتاب مي باشد.
کاغذ گلاسه مات نوعي از کاغذهاي گلاسه مي باشد که همان کيفيت را با ظاهري مات ارائه مي نمايد. فتوگلاسه ابريشمي، ساتن و مخمل ديگر اسامي اين کاغذ هستند که به يکنواخت و صيقلي بودن سطح آن اشاره مي کنند.
اين کاغذ بسته به مقدار مواد گلاسه به کار رفته در آن، در انواع و با کيفيت هاي متنوعي توليد مي شود. بسياري از افراد به دليل مات بودن ظاهر اين کاغذ، آن را به ساير انواع کاغذ ترجيح مي دهند.
با اين حال بايد بدانيد که همين ويژگي موجب شده است تا مقاومت کاغذ گلاسه مات در برابر سايش و اصطکاک دستگاه کاهش يافته و ضعف قدرت مقاومت آن مي تواند در مراحل چاپ مشکلاتي را به وجود آورد. به عنوان مثال ممکن است مرکب روي آن کمي پخش شود و علائمي ناخواسته روي کاغذ پديد آورد. همچنين اين کاغذ علي رغم ظاهر صاف و نرمي که دارد، در مقايسه با کاغذ گلاسه براق، زبرتر و خشن تر مي باشد.
براي جلوگيري از پخش شدن مرکب در چاپ افست روي کاغذ مات بهتر است از مرکب هاي مخصوص و ورني مجدد روي بخش هاي چاپ شده استفاده نماييد تا ريسک افت کيفيت چاپ تا حد ممکن کاهش يابد. نوعي ورني معمولي با ظاهر مات وجود دارد که اغلب در چاپ افست به کار رفته و از پخش شدن مرکب در سطح کاغذ جلوگيري مي نمايد. چاپ فتوگلاسه نيز همانند کاغذ گلاسه اغلب در چاپ کتاب، بروشور و کاتالوگ مورد استفاده قرار مي گيرد.
کاغذ کرافت يکي از متنوع ترين انواع کاغذ است که از سولفات خمير پالپ تهيه شده و مقاومت نسبتا بالايي دارد. اين کاغذها در دو نوع کلي سفيد شده و سفيد نشده توليد مي شوند. نمونه سفيد نشده اين کاغذها به رنگ قهوه اي بوده و در صنعت بسته بندي به کار مي رود؛ در حالي که کاغذ کرافت سفيد شده اغلب براي تهيه کاغذهايي با پيوستگي بافت قوي مورد استفاده قرار مي گيرد.
کاغذ روزنامه، کاغذي ارزان قيمت مي باشد که از تفاله چوب و فيبرهاي بازيافت شده به دست مي آيد. در توليد اين کاغذ هيچ گونه عمليات مکانيکي انجام نمي پذيرد. قدرت جذب بالا و قيمت ارزان دو ويژگي اصلي اين کاغذ هستند. حذف عمليات پرداخت از مراحل توليد کاغذ روزنامه موجب شده است تا خاصيت جذب مرکب آن به طور چشمگيري افزايش يابد.
همان طور که از نام اين کاغذ نيز پيدا است، اغلب براي چاپ روزنامه با دستگاه افست و لترپرس به کار مي رود. همچنين اين کاغذ در برابر نور مقاومت بسيار پاييني از خود نشان مي دهد؛ تنها کافي است مدت زمان کوتاهي زير نور آفتاب قرار بگيرد تا شاهد تغيير رنگ آن باشيد.
بيشترين کاربرد کاغذ روزنامه در انجام کارهاي هنري سريع و موقت است. طراحي هاي خام و اوليه بزرگ و طراحي هاي موقت با مداد ذغالي، مداد شمعي و مداد گچي از جمله موارد استفاده اين کاغذ هستند. کاغذ روزنامه در قالب دفترچه، ورقه، رول هاي با عرض 70 تا 110 سانتي متر، گرماژ 60 تا 250 گرم و … در بازار موجود مي باشد.
سطح پشتي اين کاغذ آغشته به چسب شده و با يک روکش سيليکوني پوشانده شده است. پس از تکميل فرايند چاپ، با جدا کردن اين لايه سيليکوني مي توانيد ليبل خود را در محل مورد نظر خود نصب نماييد. چاپ ليبل ديجيتال و چاپ ليبل افست دو محصول چاپي هستند که با استفاده از اين نوع کاغذ ارائه مي شوند.
کاغذ مکانيکي نمونه پيشرفته و باکيفيت تر کاغذ روزنامه مي باشد. اين کاغذ اغلب براي چاپ هاي ارزان قيمت به کار مي رود. نمونه مرغوب تر آن بسيار مشابه کاغذ تحرير با گرماژ پايين بوده و کيفيت نسبتا مطلوبي دارد.
کاربن نوعي کاغذ است که بين دو صفحه ديگر قرار گرفته و با نوشتن روي صفحه رويي، نوشته ها و خطوط را به صفحه زيرين خود منتقل مي کند. کاغذهاي کاربن لس همين کار را بدون نياز به استفاده از کاربن انجام داده و خطوط و نوشته هاي کاغذ را به طور مستقيم به کاغذ زيرين خود منتقل مي کنند. از اين کاغذها اغلب در چاپ فاکتور و رسيد استفاده مي شود. به اين ترتيب مشکلاتي از قبيل پخش شدن رنگ کاربن روي سطح کاغذ نيز از بين رفته و اين کار با دقت بيشتري انجام مي شود. از اين نوع کاغذ با نام «کاغذ خودکپي» نيز ياد مي شود.
براي چاپ کتاب هاي نفيس و قطور اغلب از اين نوع کاغذ استفاده مي شود. دليل نام گذاري کاغذ انجيلي به اين عنوان، کاربرد آن در چاپ کتاب انجيل مي باشد. اين کاغذ قطر بسيار کمي داشته و در دسته کاغذهاي نازک قرار مي گيرد. رنگ سفيد و خاصيت پشت پوشاني از جمله ديگر مزاياي اين کاغذ مي باشد. کاغذ انجيلي براي چاپ کتاب هاي با تعداد صفحات زياد مناسب مي باشد و استفاده از آن براي نوشتن توصيه نمي شود.
اين مقواها از دو لايه اصلي تشکيل شده اند که دو طرف مقوا را تشکيل داده و توسط يک لايه مرطوب به هم متصل شده اند. يک طرف اين مقوا به رنگ سفيد و طرف ديگر به رنگ طوسي يا کرم مي باشد. اين مقوا قابليت چاپ پذيري بالايي دارد و در صنعت بسته بندي به وفور مورد استفاده قرار مي گيرد. در انواع بسته بندي ها از قبيل جعبه کفش، بسته بندي پودر شوينده، خمير دندان، شيريني، دستمال کاغذي، کبريت و … از اين متريال استفاده شده است. اين نوع مقوا نيز با گرماژهاي مختلف 200 الي 350 گرمي در بازار موجود هستند که نمونه هاي 220 تا 250 گرمي آن ها در موارد بيشتري کاربرد دارد.
کاغذ بالکي نوعي کاغذ رايج در صنعت چاپ مي باشد که رنگ آن مايل به طوسي و کرم بوده و از خسته شدن چشم حين مطالعه جلوگيري مي کند. اين کاغذ در مقايسه با کاغذهاي معمولي وزن کمتري دارد و بازيافت و تجزيه آن به مراتب ساده تر مي باشد. نوشتن روي آن به سادگي امکان پذير است و در کل يکي از محبوب ترين انواع کاغذ براي چاپ کتاب به شمار مي رود.
در این مقاله انواع کاغذ و مقوا را معرفی کردیم، شما میتوانید با توجه به هدفتان از محصولات چاپی کاغذ و مقوا لازم برای چاپ آن را انتخاب کنید.
1401/1/18 - 19:11:53
1030
نظر شما درباره "چه کاغذ یا مقوایی برای چاپ انتخاب کنیم؟ " چیست؟
